Đề xuất cơ chế đặc thù làm đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng
Tại Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã nghiên cứu, đề xuất 17 nhóm chính sách đặc thù thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Trong đó, 13/19 chính sách tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được đề xuất áp dụng tương tự cho dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Các chính sách gồm: Cơ cấu nguồn vốn cho dự án; Phát triển, khai thác quỹ đất và giá trị tăng thêm từ đất vùng phụ cận ga đường sắt; Khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; Bãi đổ chất thải rắn xây dựng và tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước; Phát triển khoa học, công nghệ và tuyển dụng đào tạo, sử dụng nguồn nhân lực; phát triển công nghiệp và chuyển giao công nghệ; Thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án; Thi tuyển phương án kiến trúc nhà ga và cầu; Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giao địa phương thực hiện các thủ tục chuyển đổi và giải phóng mặt bằng; Lập tổng mức đầu tư, dự toán gói thầu...
Bên cạnh đó, Bộ GTVT cũng đề xuất bổ sung 4 nhóm chính sách thuộc thẩm quyền Quốc hội. Trong đó, đối với nhóm chính sách về điều chỉnh các quy hoạch có liên quan, Bộ GTVT đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, cho phép không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp việc triển khai dự án khác với các quy hoạch có liên quan đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Các nội dung điều chỉnh theo dự án sẽ được cập nhật vào quy hoạch trong quá trình rà soát triển khai theo định kỳ.
Đảm bảo tiến độ triển khai, cơ chế cho phép chủ đầu tư được triển khai đồng thời lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật, hồ sơ mời thầu... trong trường hợp cần thiết; Chủ đầu tư được chỉ định thầu các nhà thầu quốc tế có kinh nghiệm phối hợp với đơn vị tư vấn trong nước thực hiện lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế sau thiết kế cơ sở, giám sát, nhà thầu thi công, nhà thầu cung cấp thiết bị...
Đối với cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Bộ GTVT đề xuất 6 chính sách. Trong đó, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam được nhận chuyển giao công nghệ sản xuất phương tiện, thiết bị cho dự án; cho phép tăng vốn điều lệ của tổng công ty từ nguồn ngân sách để thực hiện việc chuyển giao công nghệ và sản xuất phương tiện cho dự án.
Chủ đầu tư của các dự án đầu tư hệ thống đường sắt quốc gia có tốc độ dưới 200km/h, đường sắt đô thị phải đặt hàng Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đối với toàn bộ phương tiện sử dụng cho dự án (trừ các dự án có cam kết quốc tế).
Tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được đề xuất đầu tư với tổng chiều dài hơn 403km, đi qua 9 tỉnh, TP gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng. Điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc), thuộc địa phận TP Lào Cai. Điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, thuộc địa phận TP Hải Phòng.
Dự án được đầu tư là đường sắt cấp 1, đường đôi khổ 1.435mm; Tốc độ thiết kế tuyến chính dưới 200km/h. Đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội, tốc độ thiết kế 120km/h. Các đoạn tuyến nối, tuyến nhánh, tốc độ thiết kế 80km/h. Tốc độ khai thác giai đoạn 1 đường đơn 160km/h tàu khách và 120km/h tàu hàng. Tổng mức đầu tư khoảng 194.929 tỷ đồng (tương đương khoảng hơn 8 tỷ USD).
