Việt Nam cần làm gì trước cơ hội nâng hạng tín nhiệm?

Tại buổi họp báo “Tâm điểm tín dụng Việt Nam năm 2025: Tăng trưởng, Tín dụng và Thị trường vốn trong kỷ nguyên mới” do FiinRatings và S&P Global Ratings tổ chức, các chuyên gia nhận định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội nâng hạng tín nhiệm nhờ tăng trưởng kinh tế ổn định, dòng vốn FDI mạnh mẽ và dự trữ ngoại hối vững vàng. Tuy nhiên, thách thức về cải cách thể chế và tính minh bạch vẫn là rào cản. Trong khi đó, hệ thống ngân hàng là trụ cột cung cấp tín dụng cho nền kinh tế lại đang đối mặt với áp lực vốn, sự phân hóa trong ngành và rủi ro từ tăng trưởng tín dụng nóng.

Cơ hội nào để nâng xếp hạng tín nhiệm Việt Nam?

Theo Andrew Wood - Giám đốc Xếp hạng Tín nhiệm Quốc gia của S&P Global Ratings, xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam được dựa trên ba trụ cột chính: Tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, tỷ lệ nợ Chính phủ ở mức trung bình và rủi ro nợ vay nước ngoài thấp. Những yếu tố này giúp Việt Nam duy trì sự ổn định trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động. Nhờ chính sách thương mại cởi mở và khả năng thu hút dòng vốn FDI mạnh mẽ, Việt Nam đang củng cố vị thế là một điểm đến đầu tư hấp dẫn trong khu vực.

Tuy nhiên, ông Wood cũng chỉ ra rằng, hệ thống thể chế của Việt Nam vẫn còn một số hạn chế về tính minh bạch so với các nước khác trong khu vực. Việc quản lý tập trung cao có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và khả năng ra quyết định nhanh chóng trong môi trường kinh tế thay đổi liên tục.

“Mặc dù vậy, với nguồn dự trữ ngoại hối mạnh và ngân sách nhà nước ổn định, Việt Nam có đủ khả năng để chống chọi với các cú sốc thương mại ngắn hạn. Nếu tiếp tục thực hiện cải cách thể chế, nâng cao hiệu quả chính sách tài khóa và thúc đẩy thương mại, đầu tư, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội cải thiện đáng kể xếp hạng tín nhiệm trong những năm tới” - Giám đốc Xếp hạng Tín nhiệm Quốc gia S&P Global Ratings nhận định.

Ở góc độ vĩ mô, ông Louis Kuijs - Kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương của S&P Global Ratings cho rằng, dù Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức đến từ căng thẳng thương mại toàn cầu và các rủi ro địa chính trị, nhưng nền kinh tế vẫn giữ được triển vọng tích cực. Ông dự báo mức tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ đạt khoảng 6,5% trong 3 năm tới, đủ sức cạnh tranh với Ấn Độ trong cuộc đua trở thành nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực.

Tuy nhiên, về dài hạn, Việt Nam cần tập trung cải thiện vị trí trong chuỗi giá trị toàn cầu bằng cách thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp trong nước vào các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao. Điều này đòi hỏi sự cải thiện trong môi trường kinh doanh, gia tăng tính cạnh tranh trong ngành dịch vụ và đặc biệt là đầu tư mạnh vào nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Áp lực vốn và bài toán tăng trưởng tín dụng ngân hàng

Bên cạnh những phân tích về xếp hạng tín nhiệm quốc gia, hệ thống ngân hàng Việt Nam cũng được đặc biệt quan tâm tại hội thảo, bởi đây là đầu mối cung cấp tín dụng cho nền kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đà tăng trưởng và đảm bảo ổn định tài chính.

Theo ông Nguyễn Quang Thuân - CEO FiinRatings, một trong những vấn đề đáng lo ngại là tình trạng bộ đệm vốn mỏng của nhiều ngân hàng. Ông Thuận nhận định rằng, để duy trì nguồn vốn nội bộ đáp ứng tốc độ tăng trưởng tín dụng, nhiều ngân hàng có thể sẽ tiếp tục áp dụng chính sách chi trả cổ tức bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt. Dù hệ thống ngân hàng vẫn đang ở trạng thái ổn định, nhưng sẽ có sự phân hóa rõ rệt: các ngân hàng thương mại cổ phần lớn và ngân hàng quốc doanh sẽ tiếp tục giữ vững vị thế, trong khi các ngân hàng nhỏ hơn có thể đối mặt với áp lực về vốn và chất lượng tài sản.

Ông Nguyễn Anh Quân - chuyên gia tài chính của FiinRatings dự báo nửa cuối năm 2025 sẽ là giai đoạn quan trọng đối với thị trường ngân hàng, khi lĩnh vực bán lẻ và bất động sản có thể bước vào chu kỳ hồi phục mới.

“Nhiều ngân hàng có khả năng sẽ vượt mức mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm 2025 nhờ nhu cầu vay vốn gia tăng từ doanh nghiệp và hộ gia đình. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng tín dụng quá nhanh cũng tiềm ẩn nguy cơ, đặc biệt là rủi ro về chất lượng tài sản” - ông Nguyễn Anh Quân nói.

Bên cạnh đó, ông Quân cũng nhận định, nguồn thu ngoài lãi, đặc biệt là từ phí dịch vụ đang phục hồi chậm, buộc các ngân hàng phải tìm cách tối ưu hóa hoạt động và cắt giảm chi phí để duy trì lợi nhuận. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc nâng cao hiệu suất hoạt động, ứng dụng công nghệ tài chính và cải thiện quản trị rủi ro để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng.