Lào Cai có hai di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại
Theo đó, có 02 di sản của Lào Cai được UNESCO ghi danh vào Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại gồm: Nghi lễ kéo co người Tày - Giáy (ghi danh năm 2015) và Nghi lễ Then của người Tày - Nùng - Thái (ghi danh năm 2019).
Năm 2012 là năm đầu tiên Lào Cai có di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh. Từ đó đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có 41 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của các dân tộc Mông, Dao, Tày, Nùng Dín, Giáy, Xá Phó, Hà Nhì, Bố Y, Pa Dí, Thu Lao... Cụ thể:
Năm 2012, có 03 di sản được ghi danh là: Lễ hội Gầu Tào; Nghi lễ cấp sắc của người Dao; Nghi lễ Then của người Tày.
Năm 2013, có 04 di sản được ghi danh là Lễ hội Roóng Poọc của người Giáy; Lễ hội Pút tồng của người Dao đỏ; Nghề chạm khắc bạc của người Mông huyện Sa Pa; Nghề Chàng slaw của người Nùng Dín.
Năm 2014, có 05 di sản được ghi danh là Kéo co của người Tày, người Giáy; Tết Sử giề pà của người Bố Y ở Mường Khương; Lễ hội khô già già của người Hà Nhì đen; Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Xá Phó; Nghệ thuật the (múa) của người Tày ở Tà Chải.
Năm 2015, có 04 di sản được ghi danh là: Chữ Nôm của người Dao; Nghệ thuật múa khèn của người Mông; Lễ Khoi Kìm (Cúng rừng) của người Dao; Lễ Gạ ma do (cúng rừng) của người Hà Nhì huyện Bát Xát.
Năm 2016, có 03 di sản được ghi danh là: Lễ cúng rừng (Mủ đẳng mai) của người Thu Lao, xã Tả Gia Khâu, huyện Mường Khương; Lễ hội Đền Bảo Hà, xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên; Lễ hội Đền Thượng thành phố Lào Cai.
Năm 2018, có 05 di sản được ghi danh là: Lễ hội Lồng Tồng của người Tày huyện Văn Bàn; Khắp Nôm của người Tày huyện Văn Bàn; Nghề chạm khắc bạc của người Dao Đỏ huyện Sa Pa; Trống trong nghi lễ của người Mông huyện Mường Khương; Lễ Cầu làng (Áy lay) của người Dao họ huyện Văn Bàn.
Năm 2019, có 02 di sản được ghi danh là: Nghi lễ Mo Tham Thát dân tộc Tày xã Làng Giàng, huyện Văn Bàn; Nghi lễ Then của người Giáy huyện Bát Xát.
Năm 2020, Lào Cai có số lượng di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được ghi danh nhiều nhất với 07 di sản gồm: Nghề làm trống của người Dao huyện Sa Pa; Nghi lễ then Khoăn (cầu thọ) của người Tày huyện Văn Bàn; Lễ cúng rừng của người Giáy huyện Văn Bàn; Nghi lễ mo thổ công bản (cúng thổ công bản) của người Tày huyện Văn Bàn; Nghi lễ não lũng (cúng rừng) của người Mông huyện Si Ma Cai; Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Dao Đỏ huyện Sa Pa; Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Pa Dí huyện Mường Khương.
Năm 2021, có 04 di sản được ghi danh là: Nghề làm tranh thờ người Dao đỏ ở Sa Pa; Lễ hội đua ngựa Bắc Hà huyện Bắc Hà; Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Mông hoa huyện Bắc Hà; Nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Nùng Dín huyện Mường Khương.
Năm 2022, có 02 di sản được ghi danh là: Tri thức canh tác ruộng bậc thang Hà Nhì huyện Bát Xát; Nghề dệt của người Dao họ huyện Bảo Thắng.
Năm 2023, Tri thức dân gian nghệ thuật làm trang phục của người Mông đen thị xã Sa Pa ghi danh.
Năm 2024, Nghề dệt của người Thu Lao huyện Si Ma Cai ghi danh.
Để quản lý, bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong các Danh sách của UNESCO và Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; tỉnh Lào Cai đã ban hành một số Chương trình, Đề án, Kế hoạch liên quan hằng năm, giai đoạn và bố trí, huy động nguồn kinh phí để triển khai thực hiện.
Trong thời gian tới, Lào Cai sẽ tổ chức thực hiện các nội dung, hoạt động trọng tâm, trọng điểm như:
- Quán triệt, phổ biến, tuyên truyền và thi hành Nghị định số 39/2024/NĐ-CP ngày 16/4/2024 của Chính phủ;
- Tổ chức kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh đối với 07 loại hình di sản văn hoá;
- Tổ chức hoạt động truyền dạy di sản văn hóa phi vật thể trong và ngoài cộng đồng;
- Tổ chức liên hoan, giới thiệu về di sản văn hóa phi vật thể trong các Danh sách của UNESCO, Danh mục của quốc gia;
- Nghiên cứu, tư liệu hóa di sản văn hóa phi vật thể và bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, thất truyền;
- Phục hồi di sản văn hóa phi vật thể;
- Xây dựng, ban hành các Đề án về quản lý, phát huy và bảo vệ giá trị di sản văn hóa phi vật thể;
- Hợp tác quốc tế;
- Tổ chức kiểm kê, xây dựng hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể quốc gia trong Danh mục của quốc gia gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình Thủ tướng Chính phủ đệ trình UNESCO.
