Bệnh tay chân miệng chuyển biến nhanh, khó lường: Tuyệt đối không chủ quan

Bệnh dễ biến chứng

Bệnh tay chân miệng có hai biến chứng thường gặp là biến chứng thần kinh và biến chứng suy hô hấp, suy tuần hoàn. Năm nay, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận nhiều trẻ biến chứng thần kinh hơn, trong đó, điển hình nhất là viêm  não.

Từ đầu năm 2023 đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận hơn 1.200 trẻ mắc bệnh tay chân miệng đến khám với gần 500 trẻ phải nhập viện điều trị. Trong số đó có 20% - 30% trường hợp là nhiễm chủng virus EV71.

TS Nguyễn Văn Lâm – Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương thông tin, hai nhóm tác nhân gây bệnh tay chân miệng thường gặp là Coxsackie virus A16 (CA16) và Enterovirus 71 (EV71).

Trong khi các trường hợp nhiễm CA16 thường biểu hiện bệnh nhẹ, có thể chăm sóc và điều trị tại nhà, thì EV71 sẽ gây bệnh nặng hơn với nhiều biến chứng nguy hiểm như: viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, viêm phổi, phù phổi, suy hô hấp, suy tuần hoàn, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Vào Trung tâm Bệnh Nhiệt đới trong tình trạng sốt cao không hạ, nhiều nốt ban đỏ ở tay, chân và miệng, giật mình nhiều, bé A.N. (26 tháng, Bắc Giang) được chẩn đoán mắc tay chân miệng, có biến chứng viêm não.

Mẹ bé A.N. chia sẻ, đầu năm con đã mắc tay chân miệng một lần với biểu hiện sốt, lở loét miệng, nhưng điều trị tại nhà vài ngày là khỏi, nên lần này khi bé mắc lại, tôi không nghĩ là con bị nặng như vâỵ, cũng may là được điều trị kịp thời, nên hiện tại con đã tỉnh táo và chuẩn bị được ra viện.

Đang nằm điều trị cùng phòng với bé A.N. là bé M.Q. (12 tháng, Vĩnh Phúc), được biết, trước khi nhập viện 2 ngày, bé M.Q. có biểu hiện sốt cao, quấy khóc, chảy dãi, ăn uống kém.

Nhưng cha mẹ chỉ nghĩ, con sốt mọc răng nên không đưa đi khám. Đến khi trẻ bắt đầu giật mình, nôn trớ nhiều, gia đình mới vội vàng đưa trẻ đến Bệnh viện Nhi Trung ương thì được chẩn đoán mắc tay chân miệng chủng virus EV71, có biến chứng viêm não.

Theo bác sĩ Đỗ Thị Thuý Nga – Phó Trưởng khoa Nội Tổng quát, Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương, có hai biến chứng thường gặp với bệnh tay chân miệng là biến chứng thần kinh và biến chứng suy hô hấp, suy tuần hoàn.

Tuy nhiên, năm nay khoa tiếp nhận nhiều trẻ biến chứng thần kinh hơn, trong đó điển hình nhất là viêm não. Các bệnh nhi vào viện thường trong tình trạng tỉnh táo, không rối loạn tri giác  nhiều, nhưng có biểu hiện giật mình, đặc biệt là giật mình ở đầu giấc ngủ và cuối giấc ngủ. Ngoài ra còn có biểu hiện là run chi, đi lại loạng choạng,…

Nhận biết dấu hiệu bệnh trở nặng

Bệnh thường bắt đầu với triệu chứng sốt, kém ăn, khó chịu và đau họng. Từ 1 đến 2 ngày sau khi bị sốt, các nốt mụn lở xuất hiện trong miệng gây đau rát. Ban đầu là những nốt phồng rộp màu đỏ và thường phát triển thành các vết loét. Các vết loét này chủ yếu ở trên lưỡi, lợi và bên trong má.

Phát ban không ngứa xuất hiện trong 1-2 ngày với các tổn thương màu đỏ phẳng hoặc gồ lên, một số kèm theo bọng nước. Phát ban thường tập trung nhiều trong lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân; cũng có thể xuất hiện ở mông hoặc ở cơ quan sinh dục.

Bệnh nhi cũng có thể không có triệu chứng điển hình hoặc có thể chỉ bị phát ban hoặc loét miệng.

Phân loại bệnh theo mức độ nặng: Bệnh nhẹ, có thể chăm sóc tại nhà.

Khi trẻ có tổn thương ở da đi kèm hoặc không kèm sốt. Người chăm trẻ phải được hướng dẫn đầy đủ về cách chăm sóc bệnh nhi tay chân miệng, cách phát hiện sớm các dấu hiệu chuyển nặng để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời. Ưu điểm của chăm sóc tại nhà là trẻ được hưởng điều kiện vệ sinh tốt hơn, môi trường xung quanh sạch sẽ và đặc biệt là giảm được nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.

Bệnh nặng, cần nhập viện điều trị. Bệnh được đánh giá là nặng khi có các biểu hiện sau: Sốt cao liên tục không đáp ứng với thuốc hạ nhiệt. Mệt mỏi, không chơi, bỏ ăn, ngủ nhiều, lơ mơ,…. Giật mình nhiều (hơn 2 lần trong 30 phút). Vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc ở tay, chân.

Thở nhanh, thở bất thường: Ngưng thở, thở nông, rút lõm ngực, khò khè…. Run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng.

Do bệnh tay chân miệng chuyển biến nhanh, khó lường nên khi phát hiện trẻ mắc bệnh, gia đình nên đưa con đến khám tại các cơ sở y tế, để được tư vấn về cách chăm sóc, cách phát hiện triệu chứng nặng, từ đó kịp thời điều trị. Cha mẹ không nên tìm hiểu trên mạng rồi tự ý dùng thuốc, có thể khiến bệnh của trẻ nặng thêm.